Verkiezingen 2025
Verkiezingen 2025
Op 29 oktober 2025 gaan wij naar de stembus. Het politieke landschap is versplinterd over een groot aantal partijen en kiezers wisselen makkelijker dan ooit van voorkeur.
Waar gaan de verkiezingen over?
Deze verkiezingen gaan in de kern om een aantal grote, onopgeloste vraagstukken waarover de partijen verschillende standpunten hebben:
- Identiteit en Wonen: immigratie, gecombineerd met de vraag hoe de woningcrisis opgelost moet worden.
- Klimaat en Economie: noodzaak om de klimaat- en stikstofcrisis aan te pakken en de belangen van de economie, de boeren en de industrie.
- Bestaanszekerheid en Zorg: toekomst van de verzorgingsstaat, de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg en de stijgende kosten van levensonderhoud.
Er is grote verdeeldheid over deze onderwerpen. De belangrijke vraag na de verkiezingsdag is dan ook niet wie de grootste partij wordt, maar hoe er een daadkrachtige regering kan worden gevormd. Politieke partijen met tegenovergestelde visies zijn genoodzaakt om compromissen te sluiten. De verwachting is dat de formatie een langdurig en ingewikkeld proces zal worden.
Peilingen
De peilingen van begin september 2025 schetsen een grote verschuiving. De trends duiden op de volgende zetelverdeling:
- PVV: De partij van Geert Wilders wordt de grootste partij van het land, met een voorspelling van 31 tot 34 zetels.
- CDA en GroenLinks-PvdA: Deze twee partijen strijden om de tweede plek. Het CDA maakt een heropleving door en staat op 23 tot 25 zetels, terwijl GroenLinks-PvdA rond de 23 zetels wordt gepeild.
- VVD: De partij die jarenlang het Torentje bezette, lijdt een zwaar verlies en valt in de peilingen terug naar een bescheiden 14 tot 15 zetels.
- NSC: De partij van Pieter Omtzigt ziet een dramatische terugval. Na de 20 zetels bij de verkiezingen van 2023 staat de partij nu nog maar op 1 zetel in de peilingen.
Nieuwe Regering
Met deze zetelverdeling wordt het vormen van een coalitie met een meerderheid van minimaal 76 zetels in de Tweede Kamer zeer lastig. Elke optie dwingt partijen tot het sluiten van compromissen. Wat zijn de scenario's:
Scenario 1: Centrum-Rechtse Coalitie
Een samenwerking tussen partijen als PVV, VVD en CDA zou een meerderheid kunnen halen. Deze partijen hebben wel een verschillende ideologie. Dit verschil in ideologie heeft uiteindelijk geleid tot de val van het kabinet Schoof in juni 2025. De verschillen over Europa, klimaat en de rechtsstaat maken een samenwerking zeer onwaarschijnlijk.
Scenario 2: Brede Midden-Coalitie
Een andere mogelijkheid is een samenwerking tussen het CDA, GroenLinks-PvdA en VVD, om de PVV buiten de regering te houden. Het grootste obstakel is de visie op de economie, belastingen en klimaatbeleid tussen de VVD en Groenlinks-PvdA. Daarnaast staan de VVD-kiezers zeer negatief tegenover een samenwerking met Groenlinks-PvdA. Kiest de VVD voor haar kiezers of de regeringsmacht?
Kruispunt
Scenario 2 zal het wantrouwen in de politiek vergroten en het vertrouwen in de democratie ondermijnen. Hoe kun je de PVV als grootste partij uitsluiten van het vormen van een kabinet? Staat het Nederlands poldermodel op instorten? De komende regering staat voor grote uitdagingen om de huidige crisis in het land op te lossen. Zullen partijen een manier vinden om de verschillen te overbruggen en oplossingen te creëren voor problemen die spelen in de samenleving?